Ռազմավարության մշակման գործընթացը և ռազմավարության տեսակները

Ռազմավարության մշակման հիմք է հանդիսանում ռազմավարական վերլուծության արդյունքում ստացված տեղեկավությունը:

Ռազմավարության մշակումը պետք է իրականացվի հաշվառելով կազմակերպության,ճյուղի ներկա ու կանխատեսվող իրավիճակները և տվյալ բիզնեսի առանձնահատկությունները: Հիմվանորված ռազմավարություն կարելի է միայն մշակել պարտադիր հաշվառելով հետևյալ տեղեկատվությունը`

1. կազմակերպության անձնակազմի, ինչպես նաև հրավիրված մասնագետների գործնական ունակությունները և տեսիլքները,
2. ճյուղի և շուկայի զարգացման տենդենցների խորն ընկալումը և ուսումնասիրումը,
3. կազմակերպության գործունեությունով հետաքրքրվող այլ սուբյեկտների դերի և ազդեցության վերլուծությունը,
4. լավագույն պրակտիկան և ճյուղի ներկա վիճակի մանրակրկիտ ուսումնասիրությունը:

Այս համակարգը կարելի է պատկերել հետևյալ գծանկարի տեսքով`

Ռազմավարության մշակումը ռազմավարական կառավարման հիմնային խնդիներից է: Ինչպես և յուրաքնչյուր, գործընթաց ռազմավարության մշակումը նույնպես ունի իր փուլերը: Այն կարելի է պատկերել հետևյալ գծանկարի միջոցով`

Ռազմավարության մշակման համակարգը կարելի է  բաժանել կառուցվածքային մակարդակների և այդ բաժանման հիմքում ընկած  են կառավարման մակարդակները: Կախված  կազմակերպության տեսակից`դիվերսիֆիկացված կամ նեղ պրոֆիլային, ռազմավարության   կառուցվածքային մակարդակները տարբեր են: Այն պատկերենք հետևյալ գծանկարի տեսքով`

Դիվերսիֆիկացված կազմակերպության համար կորպորատիվ ռազմավարությունը կառավարման համընդհանուր պլանն է: Կորպորատիվ ռազմավարությունը  տարածվում է ամբողջ կազմակերպության վրա` ընդգրկելով վերջինիս գործունեության բոլոր ուղղությունները: Կորպորատիվ ռազմավարության էությունը կայանում է, դիվերսիֆիկացված կազմակերպության կողմից,տնտեսության տարբեր ճյուղերում իր գործարար սկզբունքների իրացման մեջ, ինչպես նաև այն գործողությունների և մոտեցումների մեջ, որոնք ուղղված են ձեռնարկությունների խմբի գործունեության բարելավմանը:

Դիվերսիֆիկացված կազմակերպության կորպորատիվ ռազմավարության մշակումը ներառում է չորս գործողություն`

1. Դիվերսիֆիկացում ,
2. Գործունեության ընդհանուր ցուցանիշների բարելավմանն ուղղվածմիջոցառումներ,
3. Հարակից տնտեսավարման միավորներում սիներգիկ արդյունք ստանալու ուղիների փնտրում,
4. Ներդրումային նախապատվությունների ստեղծում և կորպորացիայի ռեսուրսների արտահոս դեպի առավել հեռանկարային ոլորտներ:

Գործարար ռազմավարությունը համարվում է ուժեղ,եթե նրա շնորհիվ կազմակերպությունը ձեռք է բերում նշանակալից ու կայուն մրցակցային առավելություններ և թույլ, եթե այն բերում է մրցակցային դիրքերի թուլացման:

Գործարար ռազմավարության հիմնական պատասխանատուներն են կազմակերպության զարգացման այս կան այն ուղղությունների համար պատասխանատու մենեջերները:

Ֆունկցիոնալ ռազմավարությունը վերաբերում է կազմակերպության ստորոբաժանումների ընթացիկ և հիմնական գործունեության կառավարման պլանին:

Գործառնական ռազմավարությունը վերաբերում է ռազմավարական նշանակություն ունեցող ամենօրյա օպերատիվ խնդիրների լուծման նախաձեռնություններին և մոտեցումներին:

Չնայած նրան, որ գործառնական ռազմավարությունն ունի ավելի փոքր մասշտաբներ քան բարձր մակարդակի ռազմավարությունները,այն լրացնում  և օժանդակում է կազմակերպության ընդհանուր ռազմավարությանը: Գործառնական ռազմավարությունն որոշում է թե ինչպես պետք է կառավարվեն կազմակերպության առանցքային օղակները(գործարաններ,վաճառքի բաժին,բաշխման կենտրոններ և այլն), ինչպես նաև իրացնել օպերատիվ ռազմավարական խնդիրները:

Այսպիսով համառոտ նկարագրեցինք կազմակերպությունում ռազմավարության մշակման գործընթացը և կառուցվածքային մակարդակները: Ռազմավարական կառավարման և մենեջմենթ գիտությունները ռազմավարական կառավարման գործընթացը բնութգրում են մինչև ռազմավարության ձևայնացումը, այսինքն` ռազմավարական վերլուծություն, հնարավոր այլընտրանքների գնահատում, զարգացման հնարավոր սցենարների և ռազմավարական պլանների մշակում, իսկ ռազմավարության իրացման հստակ գործիքներ և մոտեցումներ չեն առաջարկվում:

Հարկ է նշել, որ կազմակերպությունների միայն 10%-ն է կարողանում արդյունավետ իրացնել իր ռազմավարությունը: Ռազմավարական կառավարման արդիական խնդիրներից է` ռազմավարության իրացման այնպիսի արդյունավետ գործիքների ու մոտեցումների մշակումը, որը հնարավուրություն կընձեռնի կազմակերպությանը  ռազմավարության ձևայնական բնույթը վերածել գործառնական բնույթի և ռազմավարական կառավարումը դարձնել ամենօրյա գործառնական գործընթացի բաղկացուցիչ մաս: Որպես այդպիսի գործիքներ հանդես են գալիս վերջին տասնամյակում ստեղծված և ներկայումս կատարելագործվող` կառավարումն ըստ նպատակների  և ցուցանիշների հաշվեկշռված համակարգը: